2 St Oedenrode, 1648 tot 1949

1648       Op 5 juni 1648 werd te St Oedenrode de vrede van Munster plechtig op het kerkhof van de parochiekerk afgekondigd. De eerste predikant, Nicalaus Vogellius (Vogels), hield zijn eerste leerrede op 21 juli. Zijn vrouw, Sara van der Does arriveert in 1649 uit Monnikendam. De schoolmeester was Symon Vogels. De protestantse gemeente bestond uit vijf gezinnen.

1741    De protestanten hadden tot dan toe kerkdiensten in de knoptoren gehouden, maar nu werd ingesteld dat om de andere week ook de Odakerk te gebruiken. De predikant, ds Nouhuys, verhuisde van de oude pastorie bij de knoptoren naar de voormalige dokterswoning Sompershoek, nabij de markt.

1794       De Fransen veroverden Nederland.  In 1795 werd de Bataafse Republiek uitgeroepen, een vazalstaat van Frankrijk. In 1796 trad ook Brabant toe. Scheiding van kerk en staat werd ingevoerd en de Rooms katholieken herkregen veel van hun rechten. De protestantse gemeente in St Oedenrode telde 61 zielen.

1800       De nieuwe overheid bepaalde dat elk van de twee geloofsgemeenschappen in St Oedenrode een kerk ter beschikking zouden krijgen. Beide partijen hadden voorkeur voor de Odakerk. De beslissing moest dus door de regering worden genomen en de Martinuskerk werd toegewezen aan de protestantsen. De Odakerk werd door de Roomsen daarna Martinuskerk genoemd. In Son en Breugel stond maar één kerkgebouw, dat nu aan de Roomsen werd gegeven. De protestantse gemeente werd samengevoegd met die in St Oedenrode.

1816       De Bataafse Republiek werd in 1804 vervangen door het “Koninkrijk Holland” met Lodewijk Napoleon als koning. Dat werd in 1810 geannexeerd door Napoleon, waarna in 1815 het van Frankrijk onafhankelijke “Verenigd Koninkrijk der Nederlanden” werd uitgeroepen,  met Willem 1 als koning. De naam van de Nederduits Gereformeerde Kerk veranderde in 1816 bij koninklijk besluit in “Nederlandsche Hervormde Kerk”.

1892       Later in de 19e eeuw ontstonden er orthodoxe groeperingen die zich afscheidden van de hervormde kerk. In 1892 werden die groeperingen, op initiatief van Abraham Kuyper, bijeengebracht in de toen gestichte “Gereformeerde Kerken in Nederland”.

1944     De hervormde gemeente in St oedenrode vierde zoals ieder jaar de eerste kerstdag in de kerk, rondom de houtkachel en met chocolademelk, waarvan de melk nu clandestien door de boeren uit de omtrek werd geleverd.

1949     In oktober 1949 kreeg de net afgestudeerde dominee Hans de Pater een telefoontje of hij bereid was de hervormde gemeente Sint Oedenrode te dienen. Hij aarzelde niet en verhuisde naar een tijdelijke woning boven het café  in St Oedenrode. De bouwvallige pastorie was verkocht. De vorige predikant was al twee jaar vertrokken en een vervanger was dus urgent. De gemeente telt 58 stemgerechtigde leden, 20 gezinnen. Twee daarvan en een paar patiënten van sanatorium Zonhove woonden in Son. De gereformeerden in St Oedenrode, Son en Breugel behoorden bij de gereformeerde kerk in Eindhoven-Noord.
Ds de Pater trof bij zijn aankomst een intieme gemeente aan. De kinderen zaten op de openbare school. Na de les kregen ze catechisatie. Katholieke kinderen mochten officieel niet met hen spelen, maar daar werd niet op gelet.
Ds de Pater had goede contacten met de paters Damianen uit St Oedenrode.  Een anecdote vermeldt hoe die ontstonden. Soms werden brieven aan de paters bezorgd bij de dominee. Mevrouw de Pater bezorgde ze dan bij het klooster en zo ontstond het eerste contact met de overste dat tot een hartelijke vriendschap uitgroeide. Ds de Pater werd uitgenodigd bij hun kringbijeenkomsten, waaraan ook predikanten en pastoors uit omliggende gemeenten deelnamen. Samen met de parochie uit Schijndel werden cursussen, maar ook muziek- en toneelavonden georganiseerd.